Diyet & Diyetisyen

Yerken bitmesin bu rüya dediğiniz dondurmanın şu soğuyan hava ile bir dahaki yaza kadar dolaplarda bekleyeceğini düşünüyorsanız. Yanılıyor olabilirsiniz. Alışkanlıklarımızda bir baklava kadar yer tutmasa da yazıya göz attıktan sonra akıllara daha çok geleceğini ve daha fazla yer tutacağına eminim.

 

Tatlı Krizlerinin 

Çünkü 2 topu (100g) sadece 200 kaloridir. Siz, bu kaloriyi tadına bile varamadan yediğiniz 3-4 parça çikolatadan alıyorsunuz. Oysaki küçük bir kaşıkla ya da yavaş yavaş yediğiniz dondurmanın keyfi dakikalarca sürebilir. Üstelik duygusal dalgalanmaların yaşandığı menstural dönem sendromlarında da olumlu etki gösterdiği kanıtlanmış. Dondurma tüketimi seratonin düzeylerinizi arttırdığı için özellikle kış aylarında yaşanan depresif, yorgun ve sıkılgan ruh halinin iyileşmesine yardımcıdır. İngiliz psikiyatristlerce yapılan dondurma tüketiminin beyin üzerinde yaptığı etkinin araştırıldığı ve başka bir çalışmada da orbitofrontal korteksin dondurma tüketirken aktive olduğu saptanmıştır. Yani dondurma gerçekten anlık keyifler sunar. Kötü geçen bir günde tatlı seçiminizi dondurmadan yana kullanmak daha etkili olabilir. Tabi bu anları abartmamak 100-120 gramın üstüne pek çıkmamak gerektiğini de belirtiyim.  

 

Dengeli Besin Bileşimi

Genel olarak dondurmanın enerjisi %45 karbonhidrat, %48 yağ ve %7 oranında proteinden oluşur. Faydalı yağ asitlerini içeren dondurma, düşük glisemik yüke sahiptir. Bu nedenle sevilerek tüketilen ve sıradanlıktan uzak bir ara öğün seçeneği olabilir. Hem kilo verme hem de kilo koruma süreçlerinde haftada 2-3 kez gönül rahatlığıyla tercih edilebilir. BUNUN için yapmanız gereken tek şey 1 porsiyon meyve, bir bardak süt ya da yoğurt ve bir dilim ekmekten vaz geçtiğiniz de 3 top dondurmayı hak etmiş olursunuz.

Dondurma yüksek kalsiyum, fosfor, magnezyum ile kan basıncınızın kontrol altında kalmasına yardımcıdır. Kemik ve dişlerinizi kuvvetlenmesine, A ve E vitaminleri ile cilt ve doku bütünlüğünüzün korunup gelişmesini sağlar. Sahip olduğu B vitaminleri (B2, B12, B6) ile enerji metabolizmanızı aktifleştirirken, vücudunuzun kalorileri yakmasını kolaylaşır. 

Knoxville Üniversitesi’nden Doktor Michael Zemel’ in yaptığı çalışmada kilo kaybı ve kilo artışının durdurulmasında kalsiyumun önemi vurgulanmıştır. Yetersiz kalsiyum düzeylerinde kilo kaybederken yağ kaybının zorlaştığı, yağ depolanmasını kolaylaştıran hormon salınımının ise arttığına dikkat çekilmiştir. Harvard Üniversitesinde yapılmış bir çalışmaya göre haftada en az 2 kez dondurma tüketen kadınların bir kereden az tüketenlere göre yumurtlamaya bağlı kısırlıktan %38 daha az etkilendiği de gösterilmiştir.

Dondurmanın yapımında süt ve süt ürünlerinin yanı sıra; şeker, glikoz şurubu gibi tatlılık verici maddeler, bitkisel yağ, çeşidine göre çikolata, kakao, meyve, fındık, fıstık, karamel gibi besinler, salep, kıvam verici, doğal ve doğala özdeş aromalar da bulunur. Yüksek miktarda süt içermesinden dolayı besin değerleri açısından zengindir ve kaliteli proteinlerden oluşur. Ancak dondurma tercihinizde olabildiğince yalın seçeneklere yönelmenizde fayda var. Lezzetli ve kolay tüketilebilir yapısı miktarı kontrol etmenizi zorlaştırabilir. Unutulmamalıdır ki abartılarak tüketilen her besin zararlı hale gelmeye başlar. Yakabildiğinizden fazla miktarda tükettiğiniz her dondurma da diyabet, kolesterol, obezite ve obeziteye bağlı rahatsızlıklara yakalanma riskinizi arttırır.

Dondurmanın yapıldığı sütün pastörize edilmesi gereklidir. Bu sayede tat kaybı olmadan mikroorganizmalarından arınması sağlanır. Süt, mikroorganizmaların üremesi için çok iyi bir ortamdır. Süt kolay bozulur ve sağlığa zararlı hale gelebilir. Bu nedenle dondurmanın pastörize sütten yapılması ve hijyenik koşullarda üretilmesi çok önemlidir. Özellikle açıkta satılan dondurmaların bekletildiği soğutucuların yeterli soğuklukta ve aralıksız çalışıyor durumda olmasına önem verilmelidir. Sağlıksız ve hijyenik şartlardan uzak dondurma ve buzlu ürünlerin tüketiminin hastalıklara davetiye çıkardığı unutulmamalıdır.

Top dondurma satın alırken servis kaşığının su içinde beklememesi mikroorganizmalara açık hale getirir. Eriyip tekrar donmuşsa da yapısının bozukluğu durumun işaretidir. Özellikle çocuklarda dondurma aç karnına tüketildiğinde iştah kapanmasına neden olabileceği için ara öğün olarak tüketilmelidir. Ağızda kalma süresini uzatarak dondurmadan daha uzun süre keyif alabilirsiniz. Ayrıca dondurmayı aniden yutmak mide kramplarına ve kasılmalara neden olur. Bademcik ameliyatlarından sonrada dondurma tüketimi tavsiye etmektedir. Bu tür durumlarda dondurma komplikasyonları azaltır. Solunum enfeksiyonu sırasında, yutak ve bademcik iltihaplarının tedavi sürecinde dondurma tüketilmemelidir.

Özellikle enerji açığı olan çocuklarda ve gebelerde artan kalsiyum ihtiyacının karşılanmasında dondurma tüketimi önerilir. Diyabet hastalarında da tatlandırıcı ya da sadece meyvenin kendi şekeri ile hazırlanmış dondurmalar piyasada bulunmaktadır. Dondurmanın yapım tekniği içinde küçük hava tanecikleri sayesinde hacim kazanması ve yumuşamasını sağlar. Donduranın tek başına boğaz ağrısı yaptığını gösteren bilimsel bir çalışma yoktur. Hatta bademcik ameliyatı sonrası oluşan boğaz ağrısının hafifletilmesinde meyveli dondurmalar tercih edilir.

Yapılan çalışmalarda laktoz intoleransı olan kişilerde günde 2 kez dondurma tüketildiğinde intoleransa bağlı belirtiler saptanmamıştır. Dondurma yavaş sindirildiği için bu kişiler tarafından rahat tolere edilir. Zayıflama programlarında olan bireylerin dondurma tüketimi kişinin diyete bağlılığını arttırır. Ayrıca şerbetli, kızartma ya da yüksek yağlı tatlılara kıyasla kalorisi 3-4 kat daha düşüktür ve bu seçeneklerden kolayca uzak kalmasını sağlar. Üstelik dondurma uygun fiyatlı ve her mevsim ulaşılabilirdir. En yüksek dondurma tüketimine sahip ülke Amerika iken, Avustralya ve İskandinav ülkelerince takip edilmektedir. Türkiye listenin 18. sırasında yer almaktadır.

 

Kaloriler

Küçük boy dondurmalar kalori kontrolü sağlamanızı sağlar bu nedenle kilo yönetimine yardımcıdır. Bir adet çikolata kaplı dondurma 140 kalori, bisküvi kaplı küçük mini boy dondurma ise 90 kaloridir.

ÇEŞİT MİKTAR (g) ENERJİ (kkal)
2 top sütlü dondurma 100 208
2 top çikolatalı dondurma 100 216
1 porsiyon sütlaç 250 265
1 kase keşkül 200 250
1 porsiyon kazandibi 155 200
1 pors cevizli baklava 160 460
1 pors fıstıklı baklava 90 300
1 adet şöbiyet 60 110
Meyveli çubuk dondurma 65 75
Çikolatalı çubuk dondurma 47 150